Troszkę historii

Witam,

W zeszłą sobotę, tj. 30 listopada dzieciaki wykonały przepiękne książeczki/ albumy: „Targówek na starej fotografii”. W naszych pracach zostały wykorzystane zdjęcia z lat 50-tych i 60-tych XX w. Fotografie są autorstwa  Leonarda Sempolińskiego (jeden z założycieli Związku Polskich Artystów Fotografików), który  przez lata dorobił się renomy jednego z najlepszych polskich fotografów. Jego twórczość przypomniano kilka lat temu na dużej wystawie w Zachęcie. Sławę przyniosły mu m.in. zdjęcia zburzonej Starówki z cyklu “Warszawa 1945″. Później poświęcił się dokumentowaniu odbudowy Warszawy.

W latach 70. szukając nowych inspiracji zaczął odwiedzać peryferyjne dzielnice. Wyszukiwał tu  ostatnie pozostałości dawnej Warszawy. Znalazł je m.in. na Pradze i na Targówku. Z tego powodu porównywany bywa ze Stefanem Wiecheckim “Wiechem”. Pisze o tym Piotr J. Jamski z Instytut Sztuki PAN:

…”Wydaje się, iż Leonard Sempoliński w podobny sposób jak Wiech, dostrzegał proces zanikania warszawskości w Warszawie i stąd podjęta próba odszukiwania jej przy użyciu aparatu fotograficznego. Próba o tyle udana, że obecnie po kolejnych trzydziestu latach, nie sposób wspominać praskich przedmieść nie mając pod powiekami czarno-białych skromnych wizerunków z serii Przedmieścia Warszawy.
W odróżnieniu od pisarskiej legendy “rejonów o ludzkiej twarzy”, Sempoliński nie “koloryzuje” rzeczywistości, a mimo to przekazuje nam własny mit dzielnic drugiej strony Wisły…”

            Udało mi się przejrzeć ciekawe archiwum zdjęciowe artysty, dlatego zaproponowałem chociaż częściowe wykorzystanie go do wykonania naszych prac. W 1967 roku Sempoliński uruchomił migawkę stojąc w miejscu, gdzie dziś znajduje się stacja Veturilo – przy przystanku Piotra Skargi na Radzymińskiej. Zamiast drewniaka mamy dziś podjazd na kładkę na Radzymińskiej i sklepik spożywczy.
Z prawej strony w tle widać budynek wciąż istniejącej przychodni – jeszcze nieotynkowany, ale i bez szmat reklamowych.           

                                                                            

Wśród innych zdjęć Sempolińskiego warto zwrócić uwagę na Cmentarz Żydowski przy ul. św. Wincentego, który nie był jeszcze porośnięty lasem. Te zdjęcia fotograf robił tuż po wojnie. Inne powstały w latach 60. i 70. Przeważają drewniaki, które już wtedy szybko znikały, dlatego zapewne przykuwały szczególną uwagę autora.

Kapliczka przy ul. Malborskiej (w głębi widać tereny, gdzie obecnie stoi Urząd Dzielnicy). Pierwotnie kapliczka stała przy ul. Wincentego. Ulica ta do początku lat 70tych XX w. zaczynała się przy obecnym Rondzie Żaba, a kończyła się przy ul. Białołęckiej w dzielnicy Białołęka (ciekawostka: obecnie za Trasą Toruńską pozostałością po ul. Wincentego jest ul. Ojca Aniceta. W latach 30 - tych XX w. istniał tam młyn - wiatrak).

  

  

  

Bródno (Pelcowizna), widok ul. Wysockiego (widoczne szyny tramwajowe na brukowanej ulicy)

Pelcowizna - Pochodzi od nazwiska Pelc (najpewniej dawny właściciel tej ziemi – obszar  pomiędzy ul. Jagiellońską a  ul. Wysockiego.  Po wojnie na terenie Pelcowizny wzniesiono fabrykę samochodów osobowych, znaną jako FSO na Żeraniu, otwartą w 1951.

Obecnie nazwa osiedla nieużywana.

Do roku 1971 do Pelcowizny wzdłuż ul. Odrowąża, Wysockiego kursowały następujące tramwaje: 1, 3, 12.